เงือกทองแห่งหาดสมิหลา

หนึ่งในสถานที่สำคัญของเมืองสงขลาที่นักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติต้องแวะมาถ่ายภาพ นั่นก็คือ เงือกทองแห่งหาดสมิหลา ย้อนไปเมื่อวันที่ 1 เมษายน 2509 ณ หาดสมิหลา สงขลา ม.จ.ทองคำเปลว ทองใหญ่ ผู้ว่าราชการจังหวัดสงขลา เป็นประธานในพิธีเมื่อวันที่ 1 เมษายน 2509 นับจนถึงปัจจุบัน(2561) นางเงือกสวยสง่าคู่เมืองสงขลามากว่า 52 ปีแล้ว  

ใครริเริ่มสร้าง ?
นักปกครองหนุ่มวัย 40 ปี ผู้มีวิสัยทัศน์ก้าวไกล นายชาญ กาญจนาคพันธุ์ ปลัดจังหวัดสงขลา ซึ่งดำรงตำแหน่งนายกเทศมนตรีเมืองสงขลาด้วย เป็นผู้ริเริ่มในการสร้างสัญลักษณ์ทางวัตถุของเมืองสงขลาให้ผู้คนได้รู้จัก นอกเหนือสัญลักษณ์ทางธรรมชาติอย่างเกาะหนูและเกาะแมว

นางเงือกมาจากเรื่องเล่าปรัมปรา !
โดยในวัยเด็กปลัดชาญ มักได้ยินคุณพ่อ "ขุนวิจิตรมาตรา (สง่า กาญจนาคพันธุ์)" นักคิด นักค้นคว้า และนักเขียนสำคัญคนหนึ่งของ ยุครัตนโกสินทร์ เล่านิยายปรัมปราเกี่ยวกับนางเงือก ไว้ว่า "ในวันดีคืนดีนางเงือกจะมานั่งหวีผมบนชายหาดด้วยหวีทองคำ วันหนึ่งบังเอิญว่ามีชายชาวประมงเดินผ่านมา ทำให้นางเงือกตกใจ รีบหนีลงทะเลไปโดยลืมหวีทองคำไว้ ฝ่ายชาวประมงเห็นดังนั้นก็เก็บหวีทองคำไว้และเฝ้าคอยนางเงือกที่หาดนั้นเสมอ แต่นางเงือกก็ไม่เคยปรากฏกายให้เห็นอีกเลย" 

ใครเป็นคนปั้นนางเงือก ?
ด้วยเรื่องที่พ่อเล่าให้ฟังตั้งแต่เด็ก จึงเป็นที่มาที่จะสร้างรูปปั้นนางเงือก ในท่าที่กำลังหวีผม เพื่อเป็นสัญลักษณ์ของเมืองสงขลา โดยใช้งบประมาณของเทศบาลจำนวน 60,000 บาท ในการสร้าง โดยให้ศิลปินนักปั้นชั้นครู มือหนึ่งของเมืองไทยในสมัยนั้น"อาจารย์จิตร บัวบุศย์" ผู้อำนวยการโรงเรียนเพาะช่าง (ผู้ที่มีผลงาน การปั้นพานรัฐธรรมนูญ บนอนุเสาวรีย์ประชาธิปไตย เมื่อปี พ.ศ.2483) เป็นผู้ออกแบบ หล่อและปั้นรูปนางเงือก โดยตั้งชื่อว่า “เงือกทอง” (Golden Mermaid) เป็นสัญลักษณ์ของแหลมสมิหลามาจนทุกวันนี้



ด้วยสถานที่มีธรรมชาติสวยงาม บริเวณแหลมสมิหลา รูปปั้นนางเงือกนั่งแปรงผมยาวสลวยอยู่บนโขดหินธรรมชาติได้อย่างเหมาะเจาะพอดีกับทุกสิ่งทุกอย่างในบริบทนั้น บนหาดสวย ริมทะเลงาม มีเกาะหนู เกาะแมว เป็นฉากหลัง เพราะนั้นผู้ที่มาเยือนเมืองสงขลา ต้องไม่พลาดที่จะมาถ่ายรูปคู่กับนางเงือกทองสงขลาแห่งนี้




แต่เมื่อค่ำคืนวันที่ 26 ธันวาคม 2561 เวลา 21.30 น. เหตุการณ์ที่ไม่คาดคิดได้เกิดขึ้น เมื่อเกิดเหตุระเบิดสองจุดบริเวณนางเงือกทำความเสียหายในส่วนหาง แต่เคราะห์ดีโลหะที่ฉีกขาดยังมีสภาพเป็นแผ่นและหล่นอยู่ไม่ไกลนัก นายสมศักดิ์ ตันติเศรณี นายกเทศมนตรีนครสงขลา และกองช่างเทศบาลนครสงขลาจึงเร่งซ่อมแซมในทันที โดยได้รับกำลังใจจากชาวสงขลาและคนไทยทั่วประเทศอย่างล้นหลาม
และเช้าวันที่ 28 ธันวาคม 2561 เวลา 07.40 น. เงือกทองแห่งหาดสมิหลาที่ทุกคนรักและผูกพัน ก็ซ่อมแล้วเสร็จได้ในเวลาอันสั้น และเปิดให้ประชาชนถ่ายภาพเป็นที่ระลึกได้ตามปกติ โดยในช่วงเย็นได้มีการจัดกิจกรรมรับขวัญนางเงือกอีกด้วย

ณ วันนี้ เงือกทองที่ผ่านร้อนหนาวมากว่า 52 ปี ได้กลับงดงามอีกครั้ง เธอนั่งหวีผมรอต้อนรับชาวสงขลาและนักท่องเที่ยวเช่นที่ผ่านมา หากมีโอกาสมาเยี่ยมเยือนเมืองสงขลาอย่าพลาดแวะมาถ่ายรูปคู่กับเธอนะครับ 

ขอขอบพระคุณ ข้อมูลประวัติการสร้างเงือกทองและภาพถ่ายการซ่อมแซมจาก
Facebook อสมท.สงขลา, ประชา โชคผ่อง, สมศักดิ์ ตันติเศรณี 
ขอขอบพระคุณภาพเก่าจาก ครูจรัส จันทร์พรหมรัตน์ 
และขอขอบพระคุณ ดร.จเร สุวรรณชาต ที่ลำดับเหตุการณ์ความวุ่นวายไว้ใน Facebook ภาคีคนรักเมืองสงขลาสมาคม